ΣΤΑΤΙΚΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ - ΑΣΤΡΑΠΕΣ ΚΑΙ ΚΕΡΑΥΝΟΙ

• Τα αντίθετα ηλεκτρικά φορτία που αναπτύσσονται στο πάνω και κάτω μέρος των νεφών οφείλονται στην τριβή των ρευμάτων του αέρα με τα σταγονίδια των νεφών. Οι ελκτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ αυτών των αντίθετων φορτίων είναι αρκετά ισχυρές, για να δημιουργηθεί ηλεκτρική εκκένωση, δηλαδή να αλληλοεξουδετερωθούν τα φορτία, δημιουργώντας τη λάμψη της αστραπής. 
• Αν το φορτισμένο νέφος είναι κοντά στη γη, τότε η ηλεκτρική εκκένωση γίνεται μεταξύ του κάτω μέρους του νέφους και της γης δημιουργώντας τον κεραυνό. Οι διάφορες μικροεκφορτώσεις που ακούμε ή βλέπουμε στο σκοτάδι, όταν βγάζουμε το μάλλινο πουλόβερ ή κτενίζουμε τα μαλλιά μας, είναι κεραυνοί σε μικρογραφία. Οι κεραυνοί πιο συχνά "χτυπούν" τα ψηλότερα μέρη, όπως είναι οι κορυφές των βουνών, τα όρη, κτλ.. Όταν η επιφάνεια της γης είναι επίπεδη, τότε ο κεραυνός "χτυπά" τα πιο κοντινά σημεία προς το νέφος, που είναι τα δάση, τα μοναχικά δέντρα ή τα ψηλά κτίρια.

• Για προστασία των κτιρίων και των ενοίκων από το ενδεχόμενο πτώσης του κεραυνού χρησιμοποιείται το αλεξικέραυνο. Στην πιο απλή μορφή του αποτελείται από μια μακριά χάλκινη μυτερή ράβδο, που ενώνει την οροφή του κτιρίου με το έδαφος. Η μυτερή άκρη της ράβδου (η ακίδα) έχει την ιδιότητα να εξουδετερώνει το ηλεκτρικό φορτίο του νέφους, αθόρυβα και ακίνδυνα, χωρίς βίαιες ηλεκτρικές εκκενώσεις. Αυτό γίνεται, γιατί στους μυτερούς αγωγούς μπορούν να συγκεντρωθούν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικού φορτίου. Αν, δηλαδή, το κάτω μέρος του νέφους είναι φορτισμένο με θετικό φορτίο, τότε συγκεντρώνονται μεγάλες ποσότητες αρνητικού φορτίου στη μυτερή άκρη της ράβδου, με αποτέλεσμα, λόγω της έλξης των αντίθετων φορτίων, να οδηγείται το φορτίο του νέφους προς τη γη, χωρίς να εκδηλώνεται κεραυνός. Σε περίπτωση ακόμη που θα χτυπήσει ο κεραυνός το αλεξικέραυνο, το ηλεκτρικό φορτίο θ' ακολουθήσει τον πιο εύκολο δρόμο προς τη γη, δηλαδή μέσα από τη μεταλλική ράβδο προς τη γη, χωρίς οι ένοικοι ή το κτίριο να υποστούν ζημιές.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Τα νέφη με την τριβή τους στον αέρα αναπτύσσουν ηλεκτρικά φορτία.
• Στο πάνω και κάτω μέρος των νεφών αναπτύσσονται αντίθετα φορτία.
• Το φαινόμενο της αστραπής οφείλεται στην ύπαρξη αντίθετων ηλεκτρικών φορτίων σε νέφη.
• Το φαινόμενο του κεραυνού οφείλεται στην έλξη αντίθετων ηλεκτρικών φορτίων που υπάρχουν στη γη και σε κοντινό έδαφος.
• Με το αλεξικέραυνο το ηλεκτρικό φορτίο εξουδετερώνεται αθόρυβα και ακίνδυνα.
• Οι κεραυνοί εκδηλώνονται συχνότερα στις βουνοκορφές. 

ΠΑΝΟΣ ΑΙΜ. ΓΑΖΗΣ

Δάσκαλος